Każdy, kto chce prowadzić firmę transportową w Polsce, musi posiadać Certyfikat Kompetencji Zawodowych. Ten dokument jest kluczowy dla legalnego świadczenia usług w zakresie transportu drogowego. W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące tego certyfikatu — od tego, jak go zdobyć, po szczegóły dotyczące egzaminu i legalności jego „użyczenia”. Zapraszamy do lektury!
Co to jest Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Certyfikat Kompetencji Zawodowych to dokument potwierdzający, że osoba fizyczna posiada odpowiednią wiedzę i umiejętności do zarządzania transportem drogowym towarów i osób. Jest niezbędny do uzyskania licencji transportowej, umożliwiając prowadzenie działalności przewozowej. Aby go zdobyć, należy zdać egzamin państwowy w Instytucie Transportu Samochodowego, obejmujący teorię i praktyczne zagadnienia związane z branżą transportową.
Do czego jest potrzebny Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Certyfikat Kompetencji Zawodowych jest niezbędny do legalnego prowadzenia działalności transportowej osób i towarów. Umożliwia on zdobycie licencji na prowadzenie przedsiębiorstwa transportowego, co jest wymagane przez prawo. Potwierdza również, że osoba zarządzająca transportem posiada odpowiednie kompetencje, gwarantujące bezpieczeństwo i zgodność z przepisami prawa transportowego w Unii Europejskiej.
Kto musi posiadać Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Certyfikat kompetencji zawodowych jest wymagany dla osóby kierujących przedsiębiorstwami transportowymi, które oferują odpłatne usługi przewozu osób lub rzeczy. Obejmuje to przewoźnika lub osobę odpowiadającą za zarządzanie operacjami transportowymi. CKZ potwierdza, że osoba ta ma odpowiednią wiedzę i umiejętności. Są jednak wyjątki od tej reguły, które dotyczą niektórych rodzajów transportu sanitarnego i niezarobkowego oraz pojazdów o masie całkowitej do 3,5 tony.
Warto też dodać, że kierowcy, mimo że odpowiadają za prowadzenie pojazdów, nie muszą posiadać tego certyfikatu — jest on wymagany wyłącznie dla osoby zarządzającej operacjami transportowymi.
Kto może posiadać Certyfikat Kompetencji Zawodowych w firmie:
- Przewoźnik, czyli — osoba prowadzące działalność gospodarczą w zakresie odpłatnego transportu osób lub rzeczy.
lub
- Osoba decyzyjna w przedsiębiorstwie — pracownik na stanowisku, które wymaga podejmowania kluczowych decyzji operacyjnych i strategicznych dotyczących działalności transportowej.
lub
- Kierownik transportu — osoba odpowiedzialna za organizację, planowanie i nadzór nad przewozami.
Co istotne, wystarczy, że jedna z tych osób posiada CKZ. Zdarza się jednak, że firma dopiero rozpoczyna swoja działalność, nie ma odpowiednich zasobów kadrowych do wyznaczenia takiej osoby lub po prostu czas nagli i nie może sobie pozwolić na oczekiwanie na egzamin. Co wtedy? W takiej sytuacji istnieje możliwość “użyczenia” CKZ ( o czym więcej piszemy w dalszej części tekstu). Taka forma pozwala uzyskać CKZ nawet w ciągu jednego dnia. Sprawdź, jak to zrobić.
Jak uzyskać Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Aby zdobyć Certyfikat Kompetencji Zawodowych, należy zdać egzamin przeprowadzany przez Instytut Transportu Samochodowego (ITS). Egzaminy odbywają się regularnie w różnych miastach, a harmonogram można znaleźć na stronie ITS. Wnioski o certyfikat wraz z opłatą należy wysłać pocztą do ITS lub złożyć osobiście.
Osoby, które ukończyły studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie lub studia podyplomowe z programem obejmującym wszystkie zagadnienia z załącznika I do rozporządzenia (WE) nr 1071/2009, mogą być zwolnione z całości egzaminu. Istnieje również możliwość zwolnienia z części egzaminu dla osób, które ukończyły studia obejmujące tylko część wymienionych zagadnień.
Certyfikat Kompetencji Zawodowych — jak wygląda egzamin?
Egzamin na Certyfikat Kompetencji Zawodowych składa się z dwóch części pisemnych. Pierwsza to test teoretyczny z 64 pytaniami wielokrotnego wyboru, z których każde odpowiednio zaliczone daje 1 punkt. Druga część to segment problemowy, w którym rozwiązuje się dwa praktyczne zadania, gdzie możliwe jest zdobycie od 0 do 4 punktów za każde zadanie. Każda część trwa 2 godziny i wymaga uzyskania minimum 60% punktów z obu segmentów.
Po pozytywnym wyniku certyfikat jest wysyłany pocztą w ciągu 28 dni.
Ile kosztuje Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Koszt egzaminu na Certyfikat Kompetencji Zawodowych w Instytucie Transportu Samochodowego wynosi 500 zł. Dodatkowo, za wydanie certyfikatu pobierana jest opłata w wysokości 300 zł. W przypadku konieczności przystąpienia do egzaminu poprawkowego ponownie trzeba uiścić 500 zł. Opłata za wydanie certyfikatu jest pobierana jednorazowo przed pierwszym podejściem do egzaminu.
Ile jest ważny Certyfikat Kompetencji Zawodowych?
Certyfikat Kompetencji Zawodowych jest ważny na czas nieokreślony i nie wymaga odnowienia przez uczestnictwo w szkoleniach czy dodatkowych egzaminach. Może być jednak unieważniony, jeśli posiadacz straci dobrą reputację, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1071/2009. W takim przypadku, aby odzyskać certyfikat, konieczne jest odczekanie roku i ponowne zdanie egzaminu lub ukończenie odpowiedniego kursu.
Certyfikat Kompetencji Zawodowych bez egzaminu.
Przygotowanie do egzaminu na Certyfikat Kompetencji Zawodowych wymaga znacznego nakładu czasu, co może być problemem dla osób planujących szybkie otwarcie firmy transportowej. W takich sytuacjach alternatywą może być formalne wyznaczenie osoby już posiadającej certyfikat do zarządzania transportem. To rozwiązanie umożliwia firmie spełnienie wymogów prawnych bez opóźnień związanych z czasochłonnym procesem zdobywania własnych kwalifikacji przez właściciela. Mowa wtedy o tzw. “użyczeniu Certyfikatu Kompetencji Zawodowych”
Użyczenie Certyfikatu Kompetencji Zawodowych to pojęcie używane w kontekście formalnego wyznaczania osoby z certyfikatem do pełnienia roli zarządzającego transportem. Chociaż w praktyce jest to termin niewłaściwie używany, bo fizycznie nie “użyczamy”, wtedy nie byłoby to zgodne z prawem. Formalnie oznacza to, że przedsiębiorstwo powierza osobie z odpowiednimi kwalifikacjami nadzór nad operacjami transportowymi, co jest zgodne z przepisami prawa wymagającymi, aby zarządzanie było prowadzone przez wykwalifikowaną osobę.
Użyczenie Certyfikatu Kompetencji Zawodowych — jak powinno to wyglądać?
W praktyce, wykorzystanie certyfikatu kompetencji zawodowych w ramach tzw. „użyczenia” polega na formalnym wyznaczeniu osoby z certyfikatem do zarządzania transportem w firmie, nawet jeśli osoba ta nie jest związana umową o pracę. W rzeczywistości osoba ta musi realnie zarządzać transportem, spełniając kryteria takie jak:
- Rzeczywiście zarządzać operacjami transportowymi — faktyczny nadzór nad procesami transportowymi firmy.
- Mieć rzeczywisty związek z przedsiębiorstwem — być zatrudnionym, dyrektorem, właścicielem lub udziałowcem.
- Posiadać miejsce zamieszkania w UE — co ułatwia weryfikację i odpowiedzialność prawną.
Takie podejście zapewnia zgodność z przepisami i podnosi wiarygodność przedsiębiorstwa.
